Metformin je agens iz biohemijske grupe bigvanida koji potiče iz biljke Galega Officinalis koja se vekovima koristila u narodnoj medicini za lečenje različitih bolesti.
Danas je svima poznato da je metformin lek izbora u lečenju pacijenata sa predijabetesom i dijabetesom tipa 2, iako je u vreme kada je otkriven malo ko verovao da će biti toliko značajan u kliničkoj medicini, te biti osnovna i jedna od najvažnijih terapija za veliki deo populacije.
Upotreba Galega Officinalis u narodnoj medicini
Galega Officinalis je višegodišnja biljka u narodu poznata i kao kozja ulica, lažni indigo, francuski jorgovan, italijanska fiča, ždraljevina ili lekoviti orlovac.
U pitanju je mahunarka koja potiče iz zapadne Azije i Rusije, ali se uspešno odomaćila i na jugu Evrope, ali i drugim delovima sveta.
Zbog upotrebe u medicinske svrhe danas se gaji kao baštenska biljka. Ipak, ne uspeva baš svuda, jer Galega Officinalis voli vlažna podneblja, te najbolje uspeva uz reke i na obalama jezera.
U narodnoj medicini se koristi još od davne prošlosti. U Srednjem veku, Galega Officinalis koristila se za lečenje poliurije, ali i za potenciranje znojenja kod ljudi obolelih od kuge. Mnogo kasnije, početkom XX veka, otkriven je i antiglikemijski potencijal biljke i to zahvaljujući istraživanjima sprovedenim na zečevima i psima.
Galega Officinalis preteča metformina
Međutim, primećeno je da sa povećanjem doze, ishod može biti fatalan za životinje. Doziranje je upravo bio izazov za naučnika Sternea da tridesetak godina kasnije uključi ovaj agens u lečenje dijabetesa, nazivajući biljku „žderačem glukoze“.
I narednih godina je metformin bio predmet medicinskog spora, sve do 1994. godine kada se završila dvadesetogodišnja studija koja je rezultirala zaključkom da ljudi koji koriste metformin imaju manji rizik od smrtnosti koja je povezana sa dijabetesom, ali i srčanim udarom.
Danas je metformin osnova terapije pacijenata sa preijabetesom i dijabetesom tipa 2, a nove studije ukazuju i na preventivna svojstva ovog agensa u lečenju bolesti čije su kliničke karatkeristike prepoznate još oko 1500. godina pre nove ere kod ljudi koji su imali konstantan osećaj žeđi i izlučivali velike količine mokraće koja je bila toliko slatka da je privlačila muve i druge insekte.
Upravo ovi simptomi i opisi ukazuju da se radilo o bolesti za koju se danas slobodno može reći da je poprimila dimenzije epidemije – dijabetesu.
Kako prepoznati Galega Officinalis12
Biljku koja je postala planetarno poznata zbog svojih lekovitih osobina možete prepoznati po uspravnoj, šupljoj stabljici koja može da izraste do metar visine, sa listovima koji su naizmenično perasto raspoređeni i sastavljeni od 11 do 17 eliptičnih lisaka koje na vrhu imaju šiljke.
Cvetovi su svetlo ljubičaste boje, grupisani u grozdove.
Mahunasti plod je svetlo smeđe boje, dugačak 2cm do 3cm i sadrži mnogo pljosnatih, izduženih semenki.
Galega Officinalis cveta od početka leta pa sve do početka jeseni, a grozdasti cvetovi privlače insekte i pčele.
Ova razgranata zeljasta biljka poznata je i kao krmna biljka jer je primećeno da može da stimuliše laktaciju kod stoke. Zbog toga se veruje da naziv „galega“ potiče od grčkih reči koja označavaju mleko – „gala“ i „ega“ – što znači podsticati. Vrsta „officinalis“ ukazuje na njenu upotrebu u medicinske svrhe.
