U susret periodu koji nam predstoji telo postaje sve umornije, a organizam manje otporan. U želji da vam pomognemo u odabiru biljaka i fitopreparata koji vam mogu biti od koristi predstavljamo vam biljke kojima možete uticati na imuni sistem.
ZA STIMULISANJE IMUNOLOŠKOG SISTEMA
1. ECHINACEA (Echinacea augustifolia, E. purpurea, E pallida)
Ehinacea potiče iz nizija Severne Amerike, i danas je definitivno nezamenljiv sastojak svih imuno preparata koji se nalaze na tržištu. U medicinske svrhe gaje se i koriste tri vrste od ukupno devet vrsta ove višegodišnje lekovite biljke. Komercijalni preparati sadrže različite delove biljke (cvet, list, koren ili stabljiku) i pojavljuju se u gotovo svim farmaceutskim oblicima (sirup, čaj, tinktura, kapsula, tableta, ekstrat). Deo biljke koji je najviše korišćen u pripremi dijetetskih suplementa je svakako koren koji sadrži isparljivo ulje, bogato polisaharidima, smolama i glikozidima sa antimikotičnim i antiseptičkim dejstvom. Godine 2002. kanadski naučnici dokazali su da, in vitro, ekstrakt ehinacee efikasno deluje protiv oboljenja herpes simplexa. Takođe, godinama pre toga (1988) nemački naučnici su dokazali da ova biljka u znatnoj meri utiče na fagocitozu, proces tokom kojeg imune ćelije organizma uništavaju strana tela.
Ehinacea poboljšava imunitet organizma i povećava otpornost na infekcije, naročito grip. Zato je ova biljka posebno korisna kod osoba sa oslabljenim imunološkim sistemom. Najefikasnija je kada se uzima pri prvim simptomima bolesti. U jednom istraživanju na osobama sklonim prehladama, osobe koje su koristile ovu biljku tokom osam nedelja sa 65% manjom verovatnoćom su obolele od prehlade od osoba kojima je davan placebo.
Uopšteno gledano, na osnovu svih objavljenih studija na ehinacei, simptomi prehlade i gripa konzumiranjem preparata na bazi ehinacee postaju manje ozbiljni i kraće traju.
2. MAČJA KANDŽA (Uncaria tometosa)
Mačja kandža je biljka koja je tek 80-ih godina 20. veka počela da se koristi u evropskoj medicini, mada je u južnoameričkim zemljama odavno poznata kroz tradicionalnu medicinu. Koristi se kao biljni lek koji se dobija iz kore ili korena amazonske lozaste biljke.
Uncaria tometosa utiče na imuni sistem, a posebno je efikasna kod sinuzitisa i infekcija disajnih organa.
Savremena naučna istraživanja identifikovala su više aktivnih sastojaka mačje kandže koji poboljšavaju aktivnost imunog sistema i inhibiraju upale. Neki od najzastupljenijih su procijanidolni oligomeri (PCO-i) i glikozidi kinovske kiseline, koji imaju višestruko korisno dejstvo (deluju kao antioksidansi, smanjuju upale, inhibiraju transformaciju normalnih u maligne ćelije). Međutim, bez obzira na dugu tradicionalnu upotrebu, ne postoji veliki broj studija koje empirijski dokazuju dejstvo mačje kandže, tako da treba biti obazriv pri kupovini preparata na bazi ove biljke, standardizovani sastav ekstrakta je potrebno da sadrži 3% alkaloida i 15% polifenola.
3. ŽENŠEN (Panax ginseng, P. quinquefolius, Eleuthrococcus senticosus)
Postoje tri glavna tipa ženšena, od kojih bilo koji može da ispolji raznolika zaštitna dejstva na organizam kada se uzima u odgovarajućoj dozi. Panax ginseng, koji se zove kineski, azijski ili koreanski ženšen, koristi se hiljadama godinama u kineskoj medicini za povećanje dužine i kvaliteta života, najzastipljeniji je na svetskoj bezri i najviše je istražen do danas;
P. quinquefolius, američki ženšen sličan azijskom gaji se u Americi i mahom izvozi u Kinu; Eleuthrococcus senticosus, sibirski ženšen, potiče iz Sibira i u dalekom je srodstvu sa pomenute dve vrste. Lekoviti deo biljke je njen spororastući koren, koji se vadi posle 4 do 6 godina, kada ukupan sadržaj ginsenozida, glavnog sastojka vrste Panax dostigne svoj maksimum. Panax, takođe, sadrži panaksane, supstance koje mogu smanjiti nivo šećera u krvi, i polisaharide, koji pojačavaju imuni sistem. Sibirski ženšen u sebi sadrži eleuterozide, koji imaju slična dekstva kao ginsenozidi. Osnovne koristi po zdravlje sva tri tipa ženšena potiču od njihovih antioksidativnih svojstava, njihove moći da podstiču imuni sistem i njihove sposobnosti da štite organizam od neželjenih efekata stresa.
4. GOSPINA TRAVA/SLATKI KOREN (Glycyrrhiza glabra)
Gospina trava je višegodišnji žbun koji potiče iz južne Evrope. Deo biljke koji se koristi za formulaciju fitopreparata koji utiču na stimulisanje imunog sistema je koren. Osnovni sastojci korena su polisaharidi, kumarin, mala količina fitosterola (prvenstveno estriola), flavonoida, saponina (glicirizina, glicirizinske kiseline) i etarsko ulje koje daje slatkas ukus i specifičan miris. Farmakološko dejstvo počiva na flavonoidima i saponinima, koji imaju izraženo antioksidativno i antiimflamatorno dejstvo. Takođe, može da se koristi u i lečenju kožnih upala i infekcija (1980.god. je dokazan uticaj glicirizinske kiseline na eriteme izazvane izlaganjem ultraljubičastim zracima).
ZA LEČENJE HRONIČNIH INFEKCIJA
1. BELI LUK (Allium sativum)
Beli luk se od davnina koristi u lečenju problema sa varenjem, parazita i disajnih organa. Kao efikasno antiseptičko sredstvo korišćeno je i tokom Prvog svetskog rata. Beli luk može da spreči ili izleči razne infekcije. Japanski naučnici su 1999.godine demonstrirali njegovo antibakterijsko dejstvo protiv E. coli, bakterije Staphylococcus aureus, koja je otporna na meticilin, kao i protiv infekcija izazvanih bakterijom Salmonella. Glavni sastojak belog luka je sumporno jedinjenje alicin, koje se oslobađa drobljenjem belog luka. Pri drobljenju ili sitnjenju se proizvode i druga sulfidna jedinjenja, prilikom dodira sa vazduhom tj. oksidacije. Lukovica sadrži i fenole, koji deluju antiseptičko i antiinflamatorno kada se uzimaju oralno, i flavonoide, poznate po antioksidativnoj i antikancerogenoj aktivnosti.
Beli luk deluje antiseptički na digestivni i respiratorni sistem, znatno poboljšava imunitet. Pored uticaja na infekcije beli luk može i da predupredi pojavu bolesti srca na različite načine (utiče na sniženje holesterola, reguliše cirkulaciju, sprečava zgrušavanje krv itd.). Nedostatak u samoj konzumaciji je što ostavlja neprijatan miris u ustima usled razvoja sumpornih jedinjenja, ali on se može neutralisati žvakanjem peršunovog lista odmah nakon konzumiranja belog luka.
2. ORIGANO (Origanum vulgare)
Origano je višegodišnja biljka, svima dobro poznata kao začinska, kao takva neizostavni je deo mnogih jela na našim trpezama. Sam origano je bogat flavonoidima, a ulje origana timolom i karvakrolom, koji imaju antiseptičko i antispazmolitičko dejstvo, što je razlog sve veće medicinske upotrebe origana. Timol i karvakrol deluju protiv bakterijskih i gljivičnih infekcija, 2001.godine je dokazano u studiji rađenoj u SAD da etarsko ulje deluje čak i na gljivicu Candida albicans. Takođe, ulje origana odlično je u lečenju urinarnih, plućnih i crevnih infekcija, a poznato je i po svom stimulišućem i okrepljujućem dejstvu. Naučnici su utvrdili i antispazmolitičko dejstvo glavnih konstituenata ulja, dok se infuz origana preporučuje za lečenje kašlja i bronhitisa, kao i loše probave i stomačnih grčeva.
ZA UMOR
1. RUZMARIN (Rosmarinus officinalis)
Ruzmarin sadrži mnogobrojne sastojke. Njegovi flavonoidi imaju stimulativno i antioksidativno dejstvo, a fenoli, naročito rozmarinska kiselina, deluju antiseptično i ublažavaju upale, njegovi adstringentni tanini efikasni su u borbi protiv infekcija, a rozmaricin ima stimulativno i analgetsko dejstvo. Isparljivo ulje ima oštar okrepljujući miris i nekoliko aktivnih jedinjenja, među kojima cineol i kamfor. Ruzmarin je posebno efikasan u borbi protiv upala. Umiruje kašalj i uništava bakterije, pa se koristi u lečenju infekcija disajnih puteva, uha, grla, nosa. Takođe je odlično okrepljujuće sredstvo za ljude koji pate od opšteg premora.
