Grč – kao hitac, bez najave, snažan bol pogađa najčešće list na nozi, mišić očvršćava i ostaje bolno zgrčen. Prema procenama, oko 40% ljudi je pogođeno ovim stanjem, naročito sportisti, žene, trudnice i starije osobe. Češće se javlja noću i uzrokuje poremećaj sna.
autor: mr ph.spec. Jasmina Jović
Grčevi u mišićima mogu biti rezultat poremećaja balansa tečnosti i elektrolita (npr. nizak natrijum, kalijum, magnezijum), i nastaju kada osoba postane dehidrirana zbog preteranog znojenja, dijareje ili gubi elektrolite sekundarno zbog lekova, kao što su diuretici.
Retko, grčevi mogu biti simptom sistemske bolesti bubrega ili jetre, dijabetes melitusa, Parkinsonove bolesti, oboljenja centralnog i perifernog nervnog sistema, hiper ili hipotiroidizma i hiperparatiroidizma.
Ali najčešće su u pitanju „idiopatski grčevi“ u mišićima, javljaju se i kod potpuno zdravih ljudi, često posle sportske i druge fizičke aktivnosti, dvostruko češće kod žena, većinom noću, najčešće u listovima.
KAKO SE BORITI?
Istezanje i masaža zahvaćenog područja je prvo što olakšava trenutno stanje. Ako patite od iznenadno nastalih grčeva u mišićima, primetiće te da će vam pomoći istezanje zahvaćenog područija.
Kod grča u potkolenici, trebalo bi da istegnete nogu u sedećem položaju i da energično sa obe ruke povučete prednji deo stopala ka gornjem delu tela. Nogu držite u ovoj poziciji dok se intenzitet grča ne smanji značajno.
Lagana, opuštajuća masaža i zagrevanje zahvaćenog područja može značajno da pomogne u opuštanju. Generalno se preporučuju vežbe istezanja mišića 3 puta dnevno, stavljanje tople obloge preko često zahvaćenih mišićima 10-20 minuta pre odlaska na spavanje. Navedene mere „rade“ ponekad, ali na žalost, ne uvek.
Postoji nekoliko stvari koje možete uraditi da sprečite noćne grčeve nogu. Kod osoba pogođenih čestim grčevima ili bolnom napetošću mišića pre svega treba sagledati uzroke i delovati u najkraćem roku. Na primer, sportske i razne fizičke aktivnosti, kada je pojačano znojenje, a nedovoljan unos tečnosti, mogu izazvati nedostatak magnezijuma.
Većina osoba koja se bavi sportom a ima iskustvo sa grčevima su zdravi pojedinci, bez sistemskih bolesti. Terapija treba da se fokusira na sprečavanje preteranog zamora, nadoknadu tečnosti i elektrolita i adekvatnu ishranu.
Uzimanje magnezijuma otklanja bolove delujući na uzrok, pomaže trenutno, ali i dugoročno u relaksaciji mišića.
Magnezijum je jedan od najvažnijih minerala u ljudskom organizmu. Uključen je u više od 300 biohemijskih procesa, aktivira preko 300 enzima koji omogućavaju nesmetani tok brojnih procesa razmene materija i energije u organizmu, ima veoma važnu ulogu u funcionisanju kardio-vaskularnog, nervnog i mišićnog sistema.
Kada se magnezijum veže za ATP (adenozin trifosfat, izvor energije), stvara se kompleks neophodan za normalne metaboličke procese. Magnezijum neutrališe negativno naelektrisanje spoljašnje strane ćelijske membrane, što dovodi do porasta razlike potencijala i porasta praga razdražljivosti mišićnog vlakna.
Ovo delovanje se odražava na srčani mišić, gde se smanjuje aritmija, na smanjenoj učestalosti grčeva skeletnih mišića i na smanjenu mogućnost pojave prevremenih kontrakcija maternice kod trudnica. Budući da i oko 30% trudnica pati od grčeva u mišićima, preporučuje se redovno uzimanje magnezijuma od početka trudnoće, kada pozitivna dejstva ispoljava i zato što deluje blago laksativno a na nivou nervnog sistema relaksirajuće i umirujuće.
