Kompjuterizovana tomografija-CT, SKENER, je danas nezaobilazna metoda u dijagnostikovanju mnogih bolesti. Zahvaljujući njoj, mnoge invazivne i rizične metode dijagnostikovanja mogu se izeći. Apsolutne kontraindikacije za pregled skenerom ne postoje. Pregled je bezbolan a rizik od zračenja mali.
autor: dr Milena Drašković
Intenzivnim razvojem tehnologije i moderne medicine poslednjih decenija postignut je ogroman napredak u mogućnostima ranog dijagnostikovanja bolesti. Rano otkrivanje bolesti je jedan od ključnih elemenata u procesu lečenja bolesnika. Pre desetak godina savremene dijagnostičke metode su bile nezamislive. Zahvaljujući modernoj tehnologiji danas je na prilično jednostavan način i za lekara i za pacijenta moguće stvoriti kompletan prikaz unutrašnjosti organizma, i na osnovu toga postaviti odgovarajuću dijagnozu. Jedan od uređaja koji to omogućuje je kompjuterizovana tomografija tj. CT (skener).
KAKO IZGLEDA PREGLED CT SKENEROM
Pri pregledu kompjuterizovanom tomografijom, pacijent leži na ležaju koji prolazi kroz skener. Rendgenski zraci šalju se kroz telo pacijenta od izvora (rendgenske cevi), ka detektorima poređanim u obliku prstena. Telesna tkiva pri tom apsorbuju različite količine rendgenske energije, u zavisnosti od svoje gustine. Izvor X-zraka se rotira oko tela, a detektori prikupljaju informacije koje će biti upućene kompjuteru. Prema broju detektora se označava generacija skenera (4-detektorski, 16-detektorski, 64-detektorski). Računar obavlja na desetine hiljada propračuna koji prikupljene podatke pretvaraju u sliku jednog telesnog preseka, ili “slajsa”, a ona se može posmatrati na monitoru ili preneti na film. Slika je digitalna, može se i rotirati, bojiti, a “slajsovi” se mogu kombinovati tako da se dobije i trodimenzionalan prikaz.
PRIPREMA ZA PREGLED
Da bi pregled bio uspešan pacijent mora biti adekvatno pripremljen. Skenerski pregled šupljih organa, creva na primer, nema smisla ukoliko ona nisu prazna i raširena vazduhom ili vodom (jer sadržaj šupljeg organa imitira patološku promenu).
U urgentnim stanjima, kod politraumatizovanih, komatoznih pacijenata svrha pregleda je sasvim drugačija i u takvim situacijama, pregled skenerom bez obzira što je pacijent nepripremljen daje niz podataka važnih za donošenje hitne odluke o daljem zbrinjavanju pacijenta, pre svega o tome da li ga treba operisati ili ne.
CT je danas nezaobilazna metoda u dijagnostikovanju oboljenja mozga, grudnog koša,pluća, trbušnih organa (izuzev želuca i creva).
Najsavremenijim, 64-slajsnim skenerom mogu se, između ostalog, izbeći mnoge invazivne i rizične dijagnostičke procedure, i precizno locirati ili procenjivati raširenost patoloških promena, pogotovu kad je reč o malignim oboljenjima.
Zahvaljujući 64-detektorskom skeneru, i neki pregledi unutrašnjosti šupljih telesnih organa, koji se klasično izvode endoskopskom metodom – uvođenjem endoskopa u organ koji je predmet pregleda – postaju neinvazivne procedure.U gastroenterologiji i proktologiji na primer.
OPASNOST OD ZRAČENJA
Apsolutna kontraindikacija za ovaj pregled ne postoji. Relativna kontraindikacija je kod trudnoća, što znači da se i trudnica može podvrgnuti CT pregledu kao i ostalim radiološkim pregledima uz odgovarajuće mere zaštite ukoliko za to postoji vitalna indikacija tj.od životnog značaja.
CT dijagnostika kao i ostale dijagnostičke metode nosi sa sobom određeni rizik zbog mogućih posledica zračenja organizma malim dijagnostičkim dozama. Iakoje rizik mali, zbog velikog broja radioloških pregleda koji se svakodnevno izvode treba o njemu voditi računa.
Ukoliko postoji opravdana medicinska potreba za CT pregledom opravdano izlaganje zračenju kod CT pregleda bolesniku donosi veću korist nego što je opasnost od zračenja.
