Poremećaji ishrane su mnogo češći kod žena nego kod muškaraca. Nova studija objavljena u časopisu Cerebral Cortex daje neurološko objašnjenja za ove razlike: veza između moždane aktivnosti i doživljaja sopstvenog tela mnogo je intenzivnija kod žena nego kod muškaraca.
autor: mr ph. Aleksandra Dumić
Prema podacima Nacionalne asocijacije za poremećaje u ishrani (NEDA), poremećaji ishrane su u Sjedinjenim Američkim Državama prisutni kod oko 30 miliona ljudi, a oko 20 miliona njih su ženskog pola.
Poznato je da žene mnogo više brinu zbog svog fizičkog izgleda nego muškarci, a istovremeno su, prema istraživanjima, mnogo češće nego muškaraci nezadovoljne svojim izgledom.
„Veća podložnost nezadovoljstvu svojim telom kod žena može biti važan faktor koji stoji u osnovi češćih poremećaja u ishrani kod žena“, smatraju autori studije.
Glavni autor studije dr Katarina Preston sa Odeljenja za psihologiju na univerzitetu Jork u Velikoj Britaniji i njene kolege obavilli su istraživanja koja su dala vezu između nezadovoljstva fizičkim izgledom i negativnih emocija:
„U današnjem zapadnom društvu, zabrinutost zbog telesne mase i negativne emocije prema sopstvenom telu su veoma česte,“ kaže dr Preston. „Međutim, malo se zna o neurološkim mehanizama koja leže u osnovi negativnih emocija prema telu i kako su oni povezani sa percepcijom sopstvenog tela i patologijom poremećaja ishrane.“
Kada je reč o negativnom doživljaju fizičkog izgleda, socijalni pritisci, veruje se, igraju ključnu ulogu. Budući da žene imaju tendenciju da budu više podložne takvim pritiscima, to može objasniti zašto se poremećaji ishrane češće javljaju kod žena nego muškaraca.
Veza između doživljaja sopstvenog tela i poremećaja ishrane je istraživana dugi niz godina. Prethodna istraživanja su pokazala da neki poremećaji ishrane u osnovi imaju, zapravo pogrešna percipiraja tela od strane pacijenata. Tako, na primer, kod anoreksije, pacijenti često svoje telo precenjuju i vide ga mnogo većim nego što ono zaista jeste.
Dr Preston i njen tim su imali za cilj da ispitaju aktivnost mozga koja stoji u osnovi negativne percepcije tela: Koristili su virtuelnu realnost za procenu odgovora mozga na izgled tela. U studiji su učestvovale 32 zdrave osobe koje nisu imale istoriju poremećaja ishrane (16 žena i 16 muškaraca). U startu su ubeleženi njihova visina i težina.
Svaki učesnik je bio obavezan da za vreme studije nosi neku vrstu aparata sa slušalicama, koji bi im, kada se pogledaju, prikazivao njihovo telo ili kao gojazno ili kao premršavo, pri tome im se stvarala iluzija da je to zaista njihovo telo. Da bi pospešili tu iluziju, istraživači su bockali torzo ispitanika sinhronizovano sa snimkom koji im je prikazivan, te im je osećaj pripadnosti “virtuelnog” tela bio realniji.
Tokom ovog eksperimenta, moždana aktivnost svakog učesnika je praćena pomoću magnetne rezonance.
Istraživači su uočili da kada su učesnici gledali svoja „gojazna“ tela, pokazivala se jasna veza između aktivnosti onog dela mozga koji je povezan sa telesnim percepcijama – parijetalnog lobusa, i regije korteksa koja je zadužena za obradu emocija besa i straha.
Osim toga, istraživači su otkrili da je takva moždana aktivnost mnogo izraženija kod žena nego kod muškaraca, što ukazuje da je mnogo veća verovatnoća da će „posedovanje“ gojaznog tela izazvati nezadovoljstvo kod žena nego kod muškaraca.
Ovaj tim naučnika smatra da njihovi rezultati mogu pomoći da se rasvetle i uzroci zbog kojih su poremećaji ishrane mnogo češći kod žena nego kod muškaraca.
Dr Ketrin Preston smatra da je ovo istraživanje od vitalnog značaja u otkrivanju veze između telesne percepcije i naše emocionalne reakcije u vezi sa (ne)zadovoljstvom zbog izgleda našeg tela, a može pomoći i da se objasne neurobiološki temelji veće učestalosti poremećaja u ishrani kod žena.
Tim planira da u nastavi istraživanja u smeru detaljnijeg otkrivanja uticaja emocija na način na koji doživljavamo svoje telo.
