Za otkriće molekularnih mehanizama koji kontrolišu cirkadijalni ritam tri naučnika iz SAD-a su nagrađena Nobelovom nagradom za dostignuća u oblasti fiziologije i medicine za 2017. godinu.
Prema izjavi za štampu sa Karolinskog univerziteta u Štokholmu, Jeffrey C. Hall, PhD, Michael Rosbash, PhD, i Michael W. Young, PhD, su uspeli da “zavire u naš biološki sat i razjasne njegov mehanizam.” Njihova otkrića objašnjavaju kako biljke, životinje i ljudi prilagođavaju svoj biološki ritam i sinhronizuju ga sa okretanjem Zemlje.
Koristeći voćne mušice, laureati Nobelove nagrade su izolovali deo genoma koji kontroliše dnevni biološki ritam. Pokazali su da ovaj gen kodira protein pod imenom PER, koji se nagomilava u ćelijama tokom noći i razlaže se tokom dana. To znači da nivoi PER proteina osciluju tokom 24 sata, u skladu sa cirkadijalnim ritmom.
Naučnici su nakon toga identifikovali i dodatne proteinske komponente ove mašinerije, otkrivajući čitav mehanizam koji reguliše samoodrživi sat unutar ćelije. “Sada znamo da biološki sat funkcioniše po istim principima u ćelijama svih višećelijskih organizama, uključujući i čoveka,” tvrde u Nobelovoj organizaciji.
Kažu da “sa izuzetnom preciznošću naš unutrašnji sat prilagođava našu fiziologiju različitim periodima dana. Sat reguliše cirkadijalne funkcije kao što su ponašanje, nivoi hormona, spavanje, telesna temperatura i metabolizam.”
“Otkrića ovih laureata su uspostavila ključne mehaničke principe po kojima radi biološki sat,” kažu iz ove organizacije. “Nakon njihovih otkrića, cirkadijalna biologija se razvila u jedno široko i veoma dinamično polje istraživanja, koje značajno utiče na naše zdravlje i blagostanje.”
Dobitnici će podeliti nagradu od 9miliona švedskih kruna (1,1 milion dolara).
