Epilepsija je oboljenje centralnog nervnog sistema kod kog je poremećena aktivnost nervnih ćelija što uzrokuje pojavu epileptčkih napada. Ne postoje razlike u javljanju u odnosu na pol, rasu ili profesiju. Procena je da oko 40 000 ljudi u Srbiji boluje od ove bolesti.
Epilepsija nastaje kao rezultat poremećene aktivnosti moždanih ćelija koja može zahvatiti sve procese koje mozak kontroliše.
Znaci i simptomi uključuju: prolaznu kofuznost, gubitak svesti ili odsutnost, nekontolisane pokrete ruku i nogu i psihičke simptome.
Simptomi se mogu značajno razlikovati. Od ukočenog pogleda na nekoliko sekundi tokom napada do toničko-kloničkih grčeva tela.
Uzroci epilepsije
Uzrok epilepsije se često ne može utvrditi i ove epilepsije se nazivaju idiopatskim za razliku od simptomatskih kod kojih je uzrok jasno vidljiv.
Na genetske uzroke ukazuje češće javljanje eipesije u nekim porodicama.
Kao uzroci simptomatske epilepsije najšešće se javljaju alkoholizam, povrede glave, tumori, moždani udar, infektivne bolesti, prenatalna oštećenja i razvojni poremećaji.
Faktori rizika
Postoje određeni faktori koji mogu povećati rizik nastajanja epilepsije:
- godine starosti. Bolest najčešće počinje u ranom detinjstvu ili nakon šezdesete godine.
- postojanje bolesti kod članova porodice, febrilne konvulzije, povrede glave, moždani udar, demencija, infekcije…
- rizična ponašanja kao što su: zloupotreba alkohola i psihoaktivnih supstanci, dugotrajno nespavanje, dehidratacija.
- trepćuće svetlo karakteristično za diskoteke ili neke crtane filmove mogu provocirati napad kod osetljivih osoba
Kako se postavlja dijagnoza
Detaljni anamnestički podaci su od velikog značaja za postvljanje dijagnoze. Podaci o postojanju bolesti u porodici, faktorima rizika, specifičnostima razvoja kao i opis samog pomoći će u postavljanju dijagnoze.
EEG je metoda koja se najčešće koristi u dijagnostici epilepsije i predstavlja snimanje električne aktivnosti mozga. Postoje karakteristični zapisi za normalno budno stanje, san, poremećenu moždanu aktivnost… EEG se može snimati u budnom stanju i za vreme sna. Takođe, od pomoći može biti snimanje nakon neprospavane noći.
Za postavljanje dijagnoze neophodna su dva razvijena napada ili jedan razvijen napad uz jasan EEG nalaz. Ispitivanje se može dopuniti kompjuterizovanom tomografijom, magnetnom rezonancom ili nekom od drugih analiza koja bi ukazala na postojanje simpotmatske epilepsije.
Epileptični napad nije uvek epilepsija
Febrilne konvulzije se javljaju kod male dece kao posledica povišene telesne temperature. Lečenje je simptomatsko (spuštanje povišene telesne temperature).
Šta treba uraditi kada dete doživi fras pročitajte: Šta kada dete doživi fras?
Samo oko 5% dece koja su imala febrilne konvulzije razviće epileptičnu bolest u odraslom dobu.
U toku zapaljenskih oboljenja bozga, meningitisa i encefalitisa, mogu se javiti epileptički napadi zbog zapaljenskog i hemijskog nadražaja moždane kore.
Nakon povrede – kontuzije mozga može se javiti epileptični napad. Napadi se ne pojavljuju ukoliko ne zaostaje posttraumatsko oštećenje mozga koje kasnije uzrokuje epilepsiju.
Moždani udar, takođe, kao simptom može imati epileptični napad.
Metabolički poremećaji kao hipoglikemija, poremećeni nivoi elektrolita, značajno oštećena funkcija jetre ili bubrega kao i neki lekovi mogu biti razlog nastanka epileptičnog napada.
Epilepsija lečenje
Ne postoji specifična terapija za izlečenje epilepsije.
Lekovi koje nazivamo antiepilepticima ili antikonvulzivima kontrolišu simptome u preko 80% pacijenata. Postepenim uvođenjem antiepileptika dolazi se do doze kojom se efikasno kontroliše pojavljivanje napada.
U pojedinim slučajevima za kontrolu bolesti koristi se kombinacija antiepileptika. Neopodno je praćenje doze leka u krvi kao i usklađivanje celokupne terapije pacijenta zbog mogućnosti delovanja antiepileptika na koncentracije drugih lekova u krvi.
Kod terapijski rezistentnih osoba preporučuje se vagusna stimulacija ili hirurgija.
Epilepsija prognoza bolesti
Kod više od polovine dece s epilepsijom koja uz redovno uzimanje lekova nisu imala razvijen napad biće moguće ukidanje terapije.
Kod odraslih ukidanje terapije treba razmotriti nakon 2-4 godine bez razvijenog napada.
Komplkacije epilepsije
U slučaju razvijenog napada može doći do pada i povređivanja, utapljanja ukoliko se napad razvio u vodi, saobraćejne nesreće, komplikacija u trudnoći… Javljaju se i anksioznost i depresija kao rezultat neprihvatanja bolesti od same osobe ili njene okoline ili zbog neželjenih dejstava lekova.
