Laringitis kod dece se javlja se uglavnom u kasnu jesen i zimu ali i u proleće i to naročito kada postoje značajne temperaturne varijacije. Najčešći oblik laringitisa koji se javlja kod dece je akutni nespecifični infektivni laringitis.
Bolest počinje skoro iz punog zdravlja ili eventualno iz lake prehlade, i to iznenada, noću. Dete teško diše ili se guši, uplašeno je, nemirno. Specifičan je kašalj koji se javlja i podseća na „lavež psa”. Glas uglavnom nije promukao, temperatura je normalna do blago povišena.
autor: Dr Slavica Milovanović – Đorović
Simptome laringitisa dramatično doživljavaju kako deca tako i roditelji. Najvažnije je ostati pribran, umiriti dete i obezbediti disanje.
Larinks (grkljan) je početni deo donjih disajnih puteva koji se nalazi ispred tri poslednja vratna pršljena a ispod ždrela. Osnovne funkcije larinksa su: respiracija (disanje), zaštita donjih disajnih puteva, fonacija (stvaranje glasa), funkcija gutanja (degluticija) i fiksacija grudnog koša.
Laringitis je zapaljenje grkljana i obično se javlja u sklopu zapaljenskih procesa disajnih puteva a retko izolovano.
Laringitisi se mogu podeliti na infektivne (nespecifične i specifične) i neinfektivne. Isto tako, postoji podela laringitisa i prema toku bolesti na akutni i hronični. Simptomatologija različitih tipova laringitisa je u osnovi ista.
SIMPTOMI LARINGITISA
Osnovni simptomi laringitisa su: disfonija (promuklost), disfagija (otežano gutanje), dispnea (otežano disanje) i bol koji može biti različitog intenziteta.
Klinička slika laringitisa zavisi i od uzrasta bolesnika, kod dece je teža iz više razloga:
• lumen larinksa je kod dece uži tako da i manji otok može dovesti do opstrukcije,
• lakše se javljaju spazmi mišića nego kod odraslih,
• dečiji imunitet je slabiji, odnosno nedovoljno razvijen.
NAJČEŠĆI OBLIK LARINGITISA KOD DECE
Najčešći oblik laringitisa koji se javlja kod dece je akutni nespecifični infektivni laringitis.
Nespecifična forma akutnog infektivnog laringitisa je Subglotisni laringitis (Laryngitis subglottica) ili Pseudokrup.
Javlja se kod dece do sedme godine. Najčešće su virusi uzročnici i uglavnom se razvija na alergijskom terenu, odnosno kod dece sa eksudativnom dijatezom. Često ova deca boluju od astme ili imaju neku drugu alergijsku manifestaciju. Javlja se uglavnom u kasnu jesen i zimu ali i u proleće i to naročito kada postoje značajne temperaturne varijacije.
Bolest počinje skoro iz punog zdravlja ili eventualno iz lake prehlade, i to iznenada, noću. Dete teško diše ili se guši, uplašeno je, nemirno. Specifičan je kašalj koji se javlja i podseća na “lavež psa”. Glas uglavnom nije promukao. Opšte stanje deteta nije poremećeno, telesna temperatura je normalna ili je subfebrilna.
DIJAGNOSTIKA
Dijagnoza se postavlja na osnovu anamneze i pregleda (zapaža se inspiratorni stridor, specifičan kašalj deteta i pregledom larinksa se zapažaju bledoružičasti edemi u subglotisu). Može se javiti i cijanoza.
LEČENJE
Prvi i najbitniji korak u lečenju je obezbediti disanje.
Daju se kortikosteroidni preparati, antibiotici, aerosol terapija, i kiseonik po potrebi. Ukoliko postoji sekrecija iz nosa primenjuju se vazokonstriktorne kapi kako bi se oslobodio prolaz vazduhu i kako se sekret ne bi slivao u grlo.
Najbitniji savet za roditelje je da ostanu pribrani ali da brzo odreaguju. Važno je omogućiti disanje pre svega. Roditelji koji su se već sretali sa laringitisom su dobro informisani i znaju da treba inhalirati dete sa nekim kortikosteroidnim preparatom, naravno po savetu lekara. Pritom je bitno umiriti dete ukoliko plače jer plač dodatno dovodi do spazma i opstrukcije. Nakon toga dete odvesti lekaru.
PRVI SUSRET SA LARINGITISOM
Ukoliko se prvi put srećete sa laringitisom i otežanim disanjem kod svog deteta, savet je da pokušate sledeće: vrelom vodom dobro naparite kupatilo, skoro da se ne vidi „prst pred okom“. Zatim unesite ili uvedite dete da udiše vlažan, topao vazduh. Posle minut, dva iznesite ga i držite pored otvorenog prozora da udahne nekoliko puta hladni spoljni vazduh. Kod većine dece napad skoro trenutno prolazi.
Suština je u nagloj promeni temperature i vlažnosti vazduha, pa dolazi do popuštanja stisnutog grkljana. Dete se obično potom smiri, a savet je da se odmah nakon toga ode pedijatru.
Iako deluje dramatično akutni virusni laringitis kod dece karakteriše dobro opšte stanje deteta. Pozitivna je naravno i činjenica da se ova vrsta laringitisa javlja u uzrastu od prve do šeste ili sedme godine a nakon toga napadi prestaju.
INHALACIJA
Aerosol terapija, odnosno inhalacija se smatra najefikasnijim vidom lečenja respiratornih infekcija kod dece. Može se primeniti kod beba već od 6 meseci. Najčešće se koristi u terapiji bronhiolitisa, laringitisa, bronhijalne astme ali i kod mnogih drugih respiratornih infekcija. Glavna prednost primene ovog vida terapije jeste što se u najkraćem mogućem vremenskom intervalu aplicira lek direktno na obolelo mesto i to u minimalnoj koncentraciji.
Inhalatori funkcionišu tako što se u njima stvara oblak vodene pare u kome se nalazi rastvoren lek. Da bi lek delovao neophodno je da čestice budu što manje, tačnije manje od 5 mikrometara jer će samo na taj način dospeti do svih delova pluća.
Postoje kompresorski i ultrazvučni inhalatori.
Kompresorski inhalatori imaju u svom sastavu tkz. klip koji komprimuje vazduh spoljašnji i unutrašnji u inhalatoru koji zatim deluje na tečnost (fiziološki rastvor i odgovarajući lek) i mešajući tečnost sa komprimovanim vazduhom stvara aerosol.
Ultrazvučni inhalator to isto radi ali umesto klipa to postiže pomoću ultrazvuka.
Glavna prednost kompresorskih inhalatora je što mogu da koriste lekove u vodenom i uljanom rastvoru za razliku od ultrazvučnih koji ne mogu da koriste lek u uljanom rastvoru.
Inhalacija kompresorskim traje 10-15 min a ultrazvučnim inhalatorom kraće (do 5 min). Jedini nedostatak kompresorskih inhalatora je što su malo bučniji za razliku od ultrazvučnih koji su skoro nečujni.
KOLIKO PUTA DETE TREBA INHALIRATI?
Učestalost inhalacija u toku jednog dana zavisi od stanja deteta i kliničke slike. Obično je jednom dnevno dovoljno kod laringitisa, najmanje dva puta dnevno za sva druga stanja opstrukcije, a idealno bi bilo da se koriste na osam sati.
Veliki značaj imaju i inhalacije sa fiziološkim rastvorom ili vodenim rastvorom pantenola jer se tako vlaži respiratorna sluznica, smanjuje viskozitet sluzi i olakšava iskašljavanje.
Pri kupovini inhalatora bitno je obratiti pažnju i da li imaju posebne maske za odrasle i za decu. Na našem tržištu postoji veliki izbor kako kompresorskih tako i ultrazvučnih inhalatora, a mogu se pronaći i inhalatori različitog oblika (npr. u obliku mede i pingvina kako bi se deca lakše animirala i pristala na inhalaciju).
