Aritmije su poremecaji rada srca koji se mogu javiti kod ljudi koji imaju strukturno zdravo srce, ali mogu postojati i kod onih koji imaju određena kardiološka stanja ili bolesti, te je od posebnog značaja utvrditi njihovu etiologiju. Postoje i idiopatske aritmije, koje su nepoznatog uzroka.
autor: dr Milica Vukićević
Prvi korak u uspešnom postavljanju dijagnoze, a kasnije i lečenju bolesnika, jeste dobro uzeta anamneza, tj podaci od bolesnika. Simptomi koje bolesnik ima su od posebnog značaja, neretko su zanemareni ili potisnuti od strane bolesnika, naizgled procenjeni kao neznačajni, ali mogu biti krucijalni kada je reč o postavljanju dijagnoze.
Simptomi aritmije
Simptomi aritmije mogu biti jasni, u vidu preskakanja srca, pravilnog ili nepravilnog lupanja srca „tahikardije/tahiaritmije“, mogu biti praćene bolom u grudima, osećajem nedostatka vazduha, gušenjem, slabošću, malaksalošću, omaglicom, nesvesticom, vrtoglavicom ili potpunim gubitkom svesti. Imajući u vidu ovu veliku paletu simptoma koje aritmija može da prouzrokuje, od značaja je prepoznati navedene simptome i javiti se blagovremeno lekaru.
Značaj utvrđivanja vrste aritmije
Utvrđivanjem vrste aritmije moguća je prevencija i kontrola iste, kao i prevencija njenih komplikacija.
Ekstrasistolna aritmija (pretkomorska/komorska) najčešće se opisuje kao preskakanje tj. neparvilan rad srca „kuca-kuca, pa preskoči“. Ova vrsta aritmije može postojati kod ljudi sa zdravim srcem, u adolescentnom periodu, kod trudnica, kod ljudi nakon konzumiranja cigareta, alkoholnih, energetskih pića ili pića sa kofeinom, zatim kod onih koji imaju anemiju ili određene endokrinološke poremećaje (najčešće disfunciju štitaste žlezde). Kod bolesnika sa plućnim ili gastrointestinalnim oboljenjima, takođe je moguća pojava aritmija. S’druge strane ekstrasistolna aritmija može postojati kod onih sa „suženjima na krvnim sudovima srca“ tj. koronarnih bolesnika, kod onih sa „uvećanim srčanim šuplijnama i oslabljenim srcem“ tj. bolesnika sa kardiomiopatijom (koja može biti primarna ili sekundarna) i srčanom insuficijencijom, kao i u drugim patološkim kardiološkim stanjima. Takođe, dugo trajanje ekstrasistolne aritmije, koja nije dobro kontrolisana ili suprimirana, može dovesti do uvećanja srčanih šuljina tj. tahikardiomiopatije sa posledičnim komplikacijama i srčanim popuštanjem.
Nizovi ekstrasistola ili kratkotrajne tahikardije su od još većeg značaja, često su praćene kratkotrajnim potpunim gubicima svesti tj. sinkopama. S’druge strane, krize svesti česta su pojava kod onih sa usporenom srčanom radnjom „bradikardijom“ ili poremećajima sprovodnog sistema srca (blok u sprovođenju srčanih impulsa na različitim nivoima) u čijoj osnovi može biti neko od strukturnih kardioloških oboljenja, koronarna bolest, ali mogu biti i posledica npr. ujeda krpelja i posledične infekcije (Borrelia Burgdorferi).
Određene pretkomorske aritmije-atrijalna fibrilacija „aritmija apsoluta“ (koju bolesnici osećaju kao „potpuno nepravilan rad srca“) ili atrijalni flater (koji bolesnici osećaju kao „ubrzan pravilan rad srca“) sa sobom nose povišeni rizik od tromboembolijskih komplikacija, koje mogu biti sistemske ili u vidu razvoja masivnog moždanog udara sa trajnim invaliditetom, a neretko i fatalnim ishodom. Kod bolesnika kod kojih je ustanovljeno postojanje rizika od tromboemboljiskih komplikacija ovih pretkomorskih aritmija, neophodna je prevencija istih, uvođenjem odgovarajuće individualizovane antikoagulantne terapije (terapije za razređivanje krvi).
S’ druge strane, maligni poremećaji srčanog ritma mogu biti i prva manifestacija nekih od kardioloških sindroma-npr. sindom preekscitacije, kanalopatija-npr. Brugada sindrom ili nekih drugih kardioloških oboljenja-npr. aritmogena displazija desne komore, kao i u koronarnoj bolesti. Krajnji ishod ovih aritmija može biti i naprasna srčana smrt.
Imajući u vidu da svaki simptom koji je na vreme prepoznat od strane bolesnika skraćuje period potreban za dijagnostikovanje određene aritmije, razgovor sa bolesnikom i dobijanje relevantnih anamenstičkih podataka nezaobilazan je u dobroj kliničkoj praksi. S’druge strane, dijagnostikovanje aritmija moguće je i redovnim sistematskim pregledima, kada se asimptomatske aritmije najčešće i otkrivaju.
Savremeni trendovi u dijagnostici i praćenju aritmija
U savremenoj dobi razvoja informacionih tehnologija i dostupnih softverskih sistema primenjivih u oblasti medicine, dijagnostika aritmija kao i monitoring onih kod kojih je aritmija već ustanovljena je u značajnoj meri olakšana. Budućnost medicine jeste prepoznavanje populacionih grupa rizičnih za pojavu aritmija, čime može biti omogućena prevencija istih ali i njihova blagovremena dijagnostika i prevencija njihovih komplikacija. Od posebnog značaja su podaci o prisustvu naslednih kardioloških oboljenja u porodici. Takođe, kod mladih koji se aktivno bave sportom kao i kod profesionalnih sportista neophodni su odgovarajući kardiološki pregledi u cilju ranog dijanogstikovanja eventualnih urođenih ili stečenih kardioloških oboljenja.
