Panični poremećaj je ozbiljan zdravstveni problem. Bez obzira što nema zdravstveni rizik ili objektivne znakove telesne bolesti značajno negativno utiče na kvalitet života.
Uordinaciju psihijatra pacijenti sa razvijenim paničnim poremećajem najčešće dolaze nakon detaljnih pregleda drugih lekara – kardiologa, gastroenterologa, endokrinologa, neurologa… Zbunjeni, a često i negoduju, što su upućeni baš psihijatru.
Zašto kod psihijatra?
Panični poremećaj se karakteriše napadima straha koji nastaju spontano, iznenada i praćeni su mnogobrojnim telesnim simptomima. Napadi straha nisu uslovljeni situacijama koje u opasne po život, a ni prisustvom drugih psihijatrijskih ili telesnih oboljenja.
Smatra se da se ovaj poremećaj javlja u oko 2% populacije. Češći je kod žena. Početak bolesti je obično između 18. i 25. godine života i može biti provociran stresnom situacijom (alergijska reakcija, ujed psa, saobraćajni udes…) ili nekom novom životnom situacijom (zaposlenje, preseljenje, trudnoća…). Trajanje bolesti je individualno, od nekoliko meseci do nekoliko godina.
Simptomi paničnog poremećaja
U trenucima trajanja paničnog napada osoba je preplavljena intenzivnim osećajem straha i uznemirenosti koji započinje naglo i bez vidljivog povoda ili uzroka. Može se javiti osećaj gubitka kontrole, straha od smrti ili ludila. Napad se može razviti bilo kad i bilo gde, najčešće bez prethodnog upozorenja. Često se dešava na mestima gde boravi mnogo ljudi, u gužvi, saobraćaju… Nakon paničnog napada, karakteristično je, razvija se osećaj stalnog straha i iščekivanja ponovnog napada.
Smanjenje kvaliteta života
U podlozi paničnog poremećaja nema telesne bolesti. Međutim, zbog pridruženih telesnih simptoma u toku napada većina pacijenata je uverena da ima neku ozbiljnu bolest ili zdravstveni problem. Ukoliko se panični poremećaj ne prepozna pacijent prolazi kroz razne preglede i dijagnostičke procedure. Ovime ne samo da se ne otkrivaju pravi razlozi tegoba nego se kod samog pacijenta izaziva dodatan osećaj nerazumevanja, nepoverenja i straha. Nisu retki slučajevi da se pacijent godinama „vrti u kurug“ od specijaliste do specijaliste. Iako prave telesne bolesti nema, panični napadi su vrlo stvarni i vrlo traumatični za pojedinca, opisani često kao najgore iskustvo u životu. Nakon samog napada osoba često zapada u stanje depresije i bespomoćnosti. Smanjuju se samostalni izlasci, druženja sa prijateljima, putovanja…
Lečenje paničnog poremećaja
Pacijenti često u pokušaju samolečenja ili po savetu lekara koji nisu prepoznali da se radi o paničnom poremećaju uzimaju anksiolitike. Ovi lekovi samo ublažavaju simptomatologiju i s vremenom gube na efikasnosti pa je neophodno povećavanje doze što samo dodatno komplikuje čitav poremećaj.
Terapiju paničnog poremećaja vodi psihijatar. Primenjuje se integrativni terapijski model. U farmakoterapiji se koriste inhibitori ponovnog preuzimanja serotonina u punoj terapijskoj dozi minimalo 6 meseci. Po smirivanju akutnih tegoba započinje se psihoterapijski rad najčešće tehnikama kognitivno-bihejvioralne terapije. Uspešnost lečenja ovog poremećaja iznosi više od 90%.
Više od straha
Glavni simptomi paničnog poremećaja intenzivan osećaj straha i uznemirenosti praćeni su mnogobrojnim telesnim simptomima: ubrzano lupanje srca, pojačano znojenje, osećanje groznice ili drhtavica, osećanje nedostatka vazduha ili gušenja, bol i neprijatnost u levoj polovini grudnog koša, osećaj pretećeg infarkta srca, mučnina ili neprijatnost u stomaku, retka stolica, osećanje vrtoglavice ili nestabilnosti, osećanje praznine u glavi ili kao pred gubljenje svesti, osećaj pretećeg šloga, osećanje promena u okolini ili sopstvenom telu, strah od smrti, gubljenja razuma ili činjenja nekontrolisanog postupka, osećanje utrnulosti, žmaraca ili oduzimanja ekstremiteta, osećanje vreline ili hladnoće, osećanje knedle u grlu, nesiguran hod, osećanje pogoršanja vida i sluha.
napisala:Dr Vesna Tepšić – Ostojić, psihijatar