Brojne naučne studije danas ispituju uticaj konzumiranja glutena na ljude bez celijačne bolesti i mnoge pokazuju da ishrana sa nedovoljno glutena može imati neželjene efekte po zdravlje, kao što je povećanje rizika od dijabetesa.
Gluten je protein koji se nalazi u žitaricama kao što su raž, ječam i pšenica. Za pacijente sa celijakijom izbegavanje glutena je neophodno, jer ovaj protein kod njih izaziva ozbiljne probleme sa crevima. Ali, da li bi mi ostali trebalo da ga izbegavamo?
Od 2009. godine se utrostručio broj ljudi koji nemaju celijačnu bolest, ali su prestali da konzumiraju gluten. Međutim, još uvek su nedovoljno jasne koristi ovakve odluke po zdravlje. Brojne naučne studije danas ispituju uticaj konzumiranja glutena na ljude bez celijačne bolesti i mnoge pokazuju da ishrana sa smanjenim unosom glutena može imati neželjene efekte po zdravlje, kao što je povećanje rizika od dijabetesa.
Ispitivanje veze između konzumiranja glutena i pojave dijabetesa tipa 2
Prof. dr Geng Yong, jedan od autora studije objavljene u ediciji Američkog udruženja za bolesti srca i istraživač na Odseku za ishranu Fakulteta za javno zdravlje pri Harvardu objašnjava koji motivi stoje iza ove studije:
“Želeli smo da utvrdimo da li će konzumacija glutena uticati na zdravlje ljudi koji nemaju očigledne medicinske razloge da ga izbegavaju. Namirnice bez glutena su često siromašne vlaknima i drugim mikronutrijentima, što ih čini manje hranljivim, a uz to koštaju više.”
Tim istraživača je analizirao konzumaciju glutena kod 199 794 osobe uključene u tri višegodišnje medicinske studije: NHS (Nurses’ Health Study) I i II i HPFS (Health Professionals Follow-up Study). Ispitanici su svake 2-4 godine popunjavali upitnik vezan za navike u ishrani i utvrđeno je da su generalno unosili manje od 12g glutena dnevno. Prosečan dnevni unos je iznosio 5,8g u NHS I studiji, 6,8g u NHS II studiji i 7,1g u HPFS studiji. Ispitanici su praćeni oko 30 godina, u periodu 1984-1990. i 2010-2013.
Osobe koje unose gluten imaju 13% manje šansi da obole od dijabetesa
Tokom perioda praćenja od 30 godina identifikovano je 15 947 slučajeva dijabetesa. Studija je pokazala da su ispitanici sa najvećim unosom glutena, do 12g dnevno, imali niži rizik za razvoj tipa 2 dijabetesa. Ispitanici koji su bili u gornjoj petini skale unosa glutena imali su 13% manje šanse da obole od dijabetesa u poređenju sa onima iz suprotnog dela skale, tj. osobama čiji je dnevni unos glutena bio ispod 4g.
Ograničenje same studije se odnosi na njenu opservacionu prirodu, što znači da se ne mogu uspostaviti tačne uzročno-posledične veze, pa su potrebna dalja istraživanja na ovu temu. Međutim, autori sugerišu da izbegavanje glutena u ishrani može da dovede do ukupnog smanjenja unosa žitarica i vlakana.
Pošto se smatra da vlakna imaju protektivnu ulogu kod tipa 2 dijabetesa, kao i da smanjuju kardiovaskularni rizik, ishrana bez glutena kod ljudi koji nemaju celijačnu bolest se ne preporučuje.
