Kod odraslog čoveka, u crevnom traktu se nalazi nezamislivo veliki broj mikroorganizama. Veličina ove populacije od 100 hiljada milijardi daleko prevazilazi ukupnu količinu svih mikroorganizama koji se nalaze na površini ljudskog tela i čak je 10 puta veća od ukupnog broja svih ćelija koje čine ljudski organizam. Postoji značajna razlika kako u broju tako i u sastavu bakterijske flore u različitim delovima ljudskog organizma. Imajući sve ovo u vidu, preciznije je posmatrati nas kao superorganizam, koga čine naše i bakterijske ćelije.
Krajem devetnaestog i početkom dvadesetog veka Ilia Mečnikov ruski naučnik i nobelovac je uočio pozitivnu ulogu nepatogenih bakterija na zdravlje ljudi. On je primetio da ruski seljaci koji u ishrani koriste mleko fermentisano bakterijama, žive značajno duže. Na osnovu toga, Mečnikov je smatrao da takvi mlečni proizvodi doprinose naseljavanju creva bezbednim bakterijama čiji metabolički produkti snižavaju vrednost crevnog pH, što sprečava rast proteolitičkih bakterija koje su odgovorne za crevnu intoksikaciju.
Probiotici su dijetetski suplementi koji se već vekovima koriste u ishrani kao prirodne komponente za poboljšanje zdravlja. Najčešće se primenjuju probiotske kultureLactobacillus i Bifidobacterium.
Suština u njihovoj primeni je u tome što u ljudskom organizmu već postoje određene bakterijske vrste koje čine crevnu floru. U različitim okolnostima dolazi do narušavanja ravnoteže u sadržaju crevne flore; primenom lekova, posebno antibiotika, kao i prilikom prevelikog konzumiranja alkohola, stresa, određenih bolesti ili pod uticajem toksičnih supstanci. U ovim slučajevima smanjuje se količina „korisnih” bakterije i tako se stvaraju uslovi u kojima štetne bakterije preovlađuju i nesmetano narušavaju zdravlje.
Primena probiotika je pokazala efekat i u imunomodulatornoj aktivnosti, tj. u poboljšanju otpornosti organizma prema bolestima, kao i ublažavanju alergijskih reakcija.
Nepatogene bakterije koje ulaze u sastav probiotika su slične onima koje su deo crevne flore ljudskog organizma, a najčešće su to upravo sojevi koji su deo crevne flore dojenih beba (koje imaju svojstvo zaštite protiv mnogih bolesti). Stoga je jako značajno znati da bezbednost i efikasnost probiotika zavisi od sojeva bakterija i mogu se značajno razlikovati čak i slične bakterijske vrste.
Lactobacillus acidophilusje bakterija koja stvara mlečnu kiselinu i otuda stvara okruženje koje je nepovoljno za prekomerni rast potencijalno patogenih gljivica i bakterija. Ova bakterija već više od 75 godina nalazi primenu u tretmanu nekomplikovanih dijareja, posebno onih koje su prouzrokovane primenom antibiotika. Lactobacillus preparati učestvuju u ponovnom uspostavljanju normalne fiziološke i bakterijske flore creva i primenjuju se kod pacijenata sa infektivnim dijarejama, ulcerativnim kolitisom, iritabilnim kolonom, divertikulitisom, funcionalnom konstipacijom, spastičkom dijarejom, dijarejom kod amebijaze.
Bifidobacteriumčini više od 28 vrsta koje su normalna komponenta crevne flore donjeg dela gastrointestinalnog trakta. Njihovom metaboličkom aktivnošći stvara se više vitamina kao i okruženje koje sprečava rast patogenih vrsta. Bifidobakterije u debelom crevu razlažu ugljene hidrate i tako stvaraju umereno kiselu sredinu koja suprimira rast bakterija i drugih patogenih mikroorganizama. Bifidobakterije imaju uticaj na metabolizam masnih kiselina, žučnih kiselina, holesterola i steroidnih hormona u crevnom traktu. One stvaraju veliki broj vitamina, uključujući vitamine B grupe kao i vitamin K, koji se apsorbuju i ulaze u cirkulaciju. Pored toga masne kiseline kratkih lanaca koje stvaraju bifidobakterije iz ugljenih hidrata su primarni izvor energije za epitelne ćelije debelog creva.
napisala: mr ph. spec. Jelena Marković
